Categorie: nieuws

Zaterdag 11 mei, dit keer dus de 2^e zaterdag van de maand, ‘Dylan maakt Reuring’ in de Alkenaer. Een muzikaal en poëtisch festijn met een tal van dichters en muzikanten. Dit festijn is een terugkerend eerbetoon aan Bob Dylan, dè poet bij uitstek en Nobelprijswinnaar Literatuur 2016. Want al is Bob Dylan zelf sooner or later knocking on heaven’s door, zijn teksten en muziek blijven alive and kickin’.

Dus kom erin en geniet van al het moois dat niet alleen wordt gebracht door onder andere de muzikanten Bert van Baar, Bert Claasen en Arie van Egmond, maar ook door dichters, waaronder Karel Wasch, Jeremy Keighley en Alja Spaan. Trouwens… mocht je favourite song of text er niet tussen zitten, wie weet is er na afloop nog ruimte voor een verzoeknummer.

Reuring is een sprankelend eigenwijs literair initiatief van schrijver Alja Spaan. Het literair platform biedt maandelijks in De Alkenaer gratis een podium aan diverse dichters, schrijvers, musici en kunstenaars.

Vanaf 15.00 uur ben je welkom!

Gratis entree en reserveren is (nog) niet noodzakelijk.

Ruim dertig jaar lang reisde de bekroonde filmjournalist Eric Koch namens dagblad De Telegraaf de wereld rond voor interviews met sterren van het witte doek. In ‘Retourtje Hollywood’ kijkt hij vrijdag 31 mei met beeld, geluid en een flinke dosis humor terug op zijn belevenissen en op kleurrijke ontmoetingen met kopstukken als Tom Hanks, Julia Roberts, Meryl Streep, George Clooney, Dustin Hoffman, Eddie Murphy, Charles Aznavour en vele anderen. Dit wil en mag je natuurlijk niet missen.

In 2011 mocht Koch de ‘Louis Hartlooper Prijs voor de Filmjournalistiek’ in ontvangst nemen. De jury kende hem deze prijs toe, omdat hij destijds het nieuwe filmaanbod wekelijks op een zodanige wijze wist te recenseren dat de art film een breder publiek aansprak. Tegelijkertijd nodigden zijn recensies het art film-publiek uit om een populaire mainstream film te “proberen”. 

€ 10,00

Als afsluitend onderdeel van ons programma ‘Opdat wij niet zullen vergeten’ hebben de gidsen van de Historische Vereniging Alkmaar in samenwerking met Cultuurpodium De Alkenaer een route samengesteld langs punten in de stad waarover uit de periode 1940 – 1945 een bijzonder verhaal is te vertellen. Op zaterdag 4 mei nemen zij je mee op een ca. 90 minuten durende rondleiding met als begin- en eindpunt De Alkenaer, waarbij je van alles te horen krijgt over wat zich in Alkmaar heeft afgespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog.

*Het binnentrekken van de Duitse troepen in Alkmaar ging zonder schermutselingen. Nederland had gecapituleerd, waardoor verder bloedvergieten werd voorkomen. Het contrast voor de toeziende burgers was wel groot. De gemobiliseerde slecht uitgeruste Nederlandse soldaten werden in het straatbeeld vervangen door zwaarbewapende Duitsers. De jeugd keek zijn ogen uit terwijl de oudere Alkmaarders nog niet wisten wat hun te wachten stond. In de eerste oorlogsdagen had Alkmaar hals over kop nog een groot deel van de Amersfoortse bevolking moeten opvangen, die in de vuurlinies dreigde te komen met hun stad. Dat het met de middelen van die dagen lukte om onverwacht 20.000 mensen te voeden en een dak boven het hoofd te geven mag een wonder worden genoemd. Hoe groot was Alkmaar zelf helemaal in die dagen…? De dankbare Amersfoorters schonken de stad in 1941 een fraai glas-in-loodraam, dat een plek kreeg in het Stadhuis. De Jodenvervolging had tot gevolg dat alle Joodse stadgenoten op 5 maart 1942 via Amsterdam en Westerbork naar de concentratiekampen werden gestuurd.

*Bron: Historische Vereniging Alkmaar

€ 12,50 (incl. koffie/thee)

Tevens kan de rondleiding tegen een gereduceerd tarief worden gecombineerd met 1 of meer andere onderdelen uit ons programma ‘Opdat wij niet zullen vergeten’

Een wandeling door de straten van Parijs met de mooiste chansons van Aznavour, Barbara, Béard, Brassens, Bruand, Dutronc, Ferré, Mouloudji, Trénet en anderen…

In De Alkenaer is de Franse sfeer natuurlijk duidelijk voelbaar, dus waar kunnen (en willen) we eigenlijk niet omheen? Precies, de Franse chansons.

In het nieuwe seizoen gaan we maandelijks een avond met de mooiste Franse chansons brengen en om alvast helemaal in de stemming te komen hebben wij als eerste gasten vader Christophe Chaplet en zijn dochter Marie uitgenodigd. Op de laatste avond van ons theaterseizoen, 28 juni, nemen zij ons mee op een wandeling door de straten van Parijs. Voor degenen, die geweest zijn een herinnering, voor degenen, die nog gaan een voorproefje. Maar voor hen, die Parijs toch maar overslaan dit jaar, vanwege de torenhoge prijzen i.v.m. de komende Olympische Spelen, een zachte troost.

Christophe Chaplet is  voor veel Alkmaarders geen onbekende. Twee keer per maand begeleidt hij ‘La Chorale de l’Alliance Française d’Alkmaar’, ofwel het Chansons-koor van Alkmaar. Maar ondertussen heeft hij een grote staat van dienst. In 2004 won hij de publieksprijs van het Concours de la Chanson de l’Alliance Française en trad hij op in de Parijse Cabarets en Cultuurpodia in en buiten Parijs. Ook internationaal, zoals in Zweden en Portugal, maakte het publiek kennis met Chaplet en de Franse chansons. En niet te vergeten, hij stond op het podium van het Amsterdams Concertgebouw en Vredenburg Utrecht, trad op bij de Franse Ambassade, Maison Descartes en voor Alliance Française in Nederland en Portugal.

Dochter Marie Chaplet (27) werd geboren in Frankrijk, heeft een Nederlandse moeder en groeide op in Amsterdam. Ze begon met piano spelen toen ze 4 jaar was en vanaf haar 10e kreeg ze zangles. Als dochter van twee kunstenaars ervoer Marie de financiële en mentale uitdagingen van het kunstenaarsbestaan. Hoewel dit haar aanvankelijk ontmoedigde om meteen haar roeping te volgen, besloot Marie na haar universitaire opleiding de muziek een echte kans te geven. Ook zij won de publieksprijs van het Concours de la Chanson Française in Theater Diligentia in Den Haag. Dat kan geen verrassing zijn geweest, want wat een stem! Na afloop reisde ze eerst naar New York, waar ze inspiratie opdeed voor haar zelfgeschreven werk en vestigde zich daarna in Lissabon om operales te volgen onder begeleiding van sopraanzangeres Conceicao Seabra Galante en haar baritonechtgenoot Nuno Vilallonga. Marie Chaplet speelt en zingt van Franse klassiekers tot jazz, evenals haar zelfgeschreven nummers die liefde, ontberingen en veerkracht verkennen. Inmiddels toert ze ook met een soloprogramma door het land. Maar vandaag nemen vader en dochter Chaplet ons mee naar Parijs voor een heerlijke avond vol genieten. Dus neem plaats in onze salon en laat je meevoeren…

€15,00

Kom naar de voorstelling ‘Daar Ben Ik Queer’ van Theatergroep Pardon op 26 maart in De Alkenaer, georganiseerd door Stichting SafeSpace Alkmaar in samenwerking met de gemeente Alkmaar. Gratis tickets beschikbaar, maar beperkt! Theatergroep Pardon is een feministische theatergroep, die zich richt op humoristische voorstellingen met een educatief doel. Ze zoeken het randje op in shows als: Kut Voorstelling, de Seks Disco, Student Consent en binnenkort Planet Femme. Vandaag zullen zij verschillende nummers en scènes uit eigen repertoire performen. Meer informatie over Theatergroep Pardon vind je hier.

Bestel tickets via SafeSpace.

In Duitsland moesten steeds meer arbeidsplaatsen worden opgevuld, want miljoenen Duitsers werden gemobiliseerd om de gesneuvelde soldaten aan het front te vervangen. In Nederland werd ‘Nederlandse Arbeidsdienst’ ingesteld. Jonge mannen moesten voor deze dienst hun ‘arbeidsdienstplicht’ vervullen. Steeds meer mannen werden gedwongen zich te melden voor de ‘Arbeitseinsatz’, maar ook steeds meer mannen doken onder. Daarom volgden er razzia’s om onderduikers op te pakken en af te voeren naar Duitsland. Uiteindelijk zijn ongeveer 500.000 jonge,  Nederlandse mannen te werk gesteld. Meer dan 30.000 keerden niet meer terug…

Op het plegen van verzet tegen de  Duitsers stonden strenge straffen. Verzetsstrijders werden vaak zonder proces gevangen gezet, gemarteld of geëxecuteerd. Sommigen werden naar gevangenkampen in het oosten gestuurd. Hier waren de leefomstandigheden zeer slecht en de overlevingskansen bijna nnihil.

In januari 1945 probeerde in Oost-Pruisen een konvooi vrachtwagens met Duitse vluchtelingen uit handen van de Russische troepen te blijven. Oom Arie van der Knaap (1920, Rozenburg) was een van de chauffeurs, hij was door de Organisation Todt (O.T., een in Nazi-Duitsland op militaire leest geschoeide bouworganisatie) in mei 1943 als dwangarbeider naar Estland gestuurd. In de omgeving van Allenstein kreeg hij een lekke band. Botte bandenpech in de vrieskou. ‘Rijden jullie maar door’, zei hij tegen de konvooileider, ‘ik ben zo klaar’. Het was het allerlaatste wat er werd vernomen van Arie, want Arie keerde niet meer terug.

Oom Bertus de Raaf (1924, Emmercompascuum) vervulde een actieve rol in het verzet en moest om die reden later onderduiken. Op 2 juni 1944 werd hij opgepakt en opgesloten in de gevangenis in Assen. Enkele dagen later werd hij overgebracht naar het Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort en daar te werk gesteld. Daar maakte hij onder meer de beruchte kampbeul Kotälla mee. Het regiem was heftig en volstrekt willekeurig, het werk was zwaar en de dagen lang, getuige een illegale brief die hij het kamp wist uit te smokkelen. Op 11 september 1944 werd hij op transport gesteld naar het concentratiekamp Neuengamme. Van daaruit werd hij op 1 oktober 1944 overgeplaatst naar het buitenkamp Lerbeck in Porta Westfalica, Na slechts 10 weken stierf hij op 10 december 1944.

Schrijver/journalist Arie Bergwerff en Bertus de Raaf van De Alkenaer zijn beiden vernoemd naar hun vermiste oom en hebben zich lange tijd – zonder dit van elkaar te weten – ingespannen om duidelijkheid te krijgen over het lot van deze mannen. De vermissingen hebben zware wissels getrokken in de families, waar ook de tweede generatie de gevolgen van heeft moeten ondervinden. Schuld, vergeving, oude familiepijn.

Over de afloop van hun uitzonderlijke inspanningen (met wisselend succes) en de impact van deze dramatische gebeurtenissen geven zij op vrijdag 3 mei een presentatie en gaan zij in gesprek met de zaal.

‘De Oom in het Fotolijstje’ is de titel van het boek, geschreven door Arie Bergwerff, dat verscheen in februari 2024.

Ook De Eerste Bergensche Boekhandel is aanwezig tijdens dit evenement met het boek ‘De Oom in het Fotolijstje’. In de pauze is er een signeersessie.

€ 12,50

(incl. stadsrondleiding WOII)

Fons Stolwijk is nog geen negentien jaar oud wanneer hij in juni 1943 onvrijwillig naar Duitsland reist om daar als dwangarbeider te gaan werken.

Elly Stolwijk is vijfenvijftig jaar wanneer zij in de zomer van 2012 in Duitsland geheel onverwacht in aanraking komt met het dwangarbeidersverleden van haar vader, een thema dat tijdens zijn leven (Fons overleed in 2000) nauwelijks ter sprake was gekomen. Elf jaar lang, tot en met de zomer van 2023, onderzoekt Elly Stolwijk de min of meer verzwegen jaren van haar vader. Zo ontdekt zij, o.a. via oorlogsarchieven, dat haar vader daadwerkelijk 492 dagen moet hebben doorgebracht in twee verschillende wapenfabrieken: in Berlijn en in Laucherthal. Medio maart verschijnt het boek ‘voet in voet oog in oog’, waarmee dit onderzoek kan worden afgerond. Het relaas over haar onderzoek en over de invloed die het zwijgen van Fons op zijn gezin, met vier kinderen, heeft gehad, wordt afgewisseld door zinnen van 492 woorden waarin zij verslag doet van de lotgevallen van dwangarbeider Fons. Zij beschrijft scènes uit de fabrieken en de barakkenkampen en baseert zich daarbij op schaarse historische gegevens. Waarheid versus waarachtigheid. Het onderzoek van Elly Stolwijk beperkte zich niet tot het feitelijke dwangarbeiderschap: ook de terugreis, van eind april 1945 tot eind juli 1945, via Straatsburg, Parijs en Beaune la Rolande, heeft zij getracht te reconstrueren. Het boek eindigt met nog enkele gebeurtenissen uit Fons Stolwijks latere leven die een relatie hebben met de erfenis (het trauma) van het dwangarbeiderschap.

Van de ruim 500.000 Nederlandse dwangarbeiders keerden er zo’n 470.000 terug. Hun kinderen – en misschien zijn dat er samen meer dan 1.000.000, waarvan Elly Stolwijk er één is – dragen de last van een zwijgende vader. Voor velen kan dit boek een (gedeeltelijk) antwoord geven op de vragen die nooit mochten of konden worden gesteld. Als losgeweekte bladzijden uit een dichtgeplakt boek.

Elly Stolwijk (1957) is een Alkmaarse dichter en beeldend kunstenaar. In de 80-er jaren behoorde zij tot de dichtersgroep ‘De Nieuwe Wilden’. Een groep bestaande uit louter vrouwen, in een periode waar vooral mannen het poëzieklimaat bepaalden. Later volgde een studie aan de Gerrit Rietveld Academie (afdeling ‘autonoom’) te Amsterdam. Naast haar beeldend werk nam ook schrijven een steeds prominentere plaats in. In 2020 debuteerde Stolwijk met de bundel ‘liefde de vluchtige holte’, bij Uitgeverij In de Knipscheer. De bundel werd genomineerd voor de poëziedebuutprijs van het Poëziecentrum te Gent. In 2021 verscheen, eveneens bij In de Knipscheer,  ‘de laatste framboos’, een persoonlijk en poëtisch verslag van een levenstekenende gebeurtenis.

Op zondag 28 april is Elly Stolwijk onze gast in De Alkenaer. In een vraaggesprek vertelt zij over haar 11-jarige speurtocht naar het ‘verborgen’ verleden van haar vader in Duitsland, haar verblijf op het Friese platteland en de bijzondere vorm waarin het boek gegoten is.

Ook Van der Meulen’s Boekhandel uit Alkmaar is aanwezig tijdens dit evenement met het boek ‘voet in voet oog in oog’. In de pauze is er een signeersessie.

€ 12,50

(incl. de stadsrondleiding WOII)

Zaterdag 6 april vijf heel verschillende dichters bij Reuring, te weten: Margreet Schouwenaar, Rick Kewal Gademann, Edith de Gilde, Thijs de Lange en Jeroen van Wijk. Alle getalenteerd, de een met meer ervaring dan de ander, een piepjonge en een al iets oudere dichter, divers in stijl en optreden, maar wat een feest om naar te luisteren!
Margreet Schouwenaar komt nogmaals met haar nieuwe bundel, ‘Dat ijsberen eieren eten’, omdat bij de presentatie op 2 maart de bundels niet voorradig waren. Iedereen die toen aanwezig was, wordt daarom van harte uitgenodigd op 6 april nogmaals te komen voor haar prachtige bundel! Ook zal Margreet opnieuw enkele gedichten voordragen.
Rick Kewal Gademann is naast dichter cultuurmaker, Edith de Gilde is dichter, lid van de Haagse Kunstkring en was jarenlang verbonden aan het e-magazine voor poëzie, Meander. Thijs de Lange verrijkt sinds kort onze kaasstad met zijn literaire en andere kwaliteiten en Jeroen van Wijk is naast recensent bij het literair e-magazine Meander, dichter en kunstenaar.

Reuring is een sprankelend eigenwijs literair initiatief van schrijver Alja Spaan. Het literair platform biedt maandelijks in De Alkenaer gratis een podium aan diverse dichters, schrijvers, musici en kunstenaars.

Nog nooit eerder binnengestapt om een Reuring bij te wonen? De drempel ligt zo ongeveer een meter onder het maaiveld, dus wat houdt je tegen?

Gratis entree en reserveren is (nog) niet noodzakelijk.

Op donderdag 2 mei wordt de Nederlandse documentaire ‘Allen Tegen Allen’ vertoond in De Alkenaer, gesubsidieerd door het Victoriefonds. In deze film wordt het vooroorlogse Nederlands fascisme onderzocht en wordt de verschuiving merkbaar van wat aanvankelijk overkomt als een komische warboel van ruziënde fascisten naar een stroming, die uiteindelijk steeds duisterder vormen aanneemt. Vanaf het einde van de jaren twintig radicaliseren de fascistische bewegingen; de nadruk komt steeds meer te liggen op haat: tegen de elite, tegen het socialisme, tegen het grootkapitaal, maar vooral ook tegen vreemdelingen en Joden.

Luuk Bouwman, de maker van de documentaire, is ook bij ons aanwezig en zal de film inleiden. Na afloop van de film gaat Sissy Seidenstiker met hem in gesprek en is er ruimte voor vragen van het publiek.                                                                   

Wat is een fascist? Was het fascisme een eenmalig historisch verschijnsel of is het iets van alle tijden, een bepaalde mentaliteit, het rotzakje in de mens?

‘Allen Tegen Allen’ onderzoekt de vraag, die historici nog altijd bezighoudt, aan de hand van het vooroorlogse fascisme in Nederland. Het Nederlandse fascisme is een onbekende geschiedenis van voortdurende ruzies, intriges, scheuringen en fusies; talloze kleine Führers met grote ego’s en weinig zelfinzicht probeerden zichzelf ten koste van iedereen en elkaar tot Rijksleider van Nederland op te werpen.  De film volgt een spoor van ‘dader-erfgoed’ en vliegt daarvoor met de camera over Nederland. We zien curieuze plekken zoals een kerk in Limburg vol marmer van Mussolini en een camping met Poolse Seizoenarbeiders in Lunteren, waar voorheen partijbijeenkomsten van de NSB plaatsvonden. En we treffen mensen die zich op verschillende manieren met deze geschiedenis bezighouden, van historici, die fascistische curiosa verzamelen tot filosofen die hun hoofd breken over dit onderwerp.

‘Allen Tegen Allen’ is een archeologie van het vroege fascisme in Nederland. Jarenlange research leverde veel, nooit eerder vertoond, archiefmateriaal. Deels geschiedenis, deels essay, schetst de film een mechanisme waarin nationalistische gevoelens kunnen radicaliseren.

Regisseur Luuk Bouwman heeft een poging gedaan het fenomeen fascisme  inzichtelijk te maken. En met succes. Hoewel hij specifiek inzoomt op fascisme in het Nederland van de jaren dertig, onthult de film een gedachtegoed en mentaliteit, die vandaag de dag nog akelig actueel aanvoelen. Neem de duiding van een Duitse expert in de film: ‘fascisme begint als er wordt gezegd dat bepaalde mensen of groepen de maatschappij uit moeten…’

De Volkskrant: Het uiterst zorgvuldig gemaakte ‘Allen Tegen Allen’ laat zien dat we fascisme niet moeten onderschatten ★★★★☆

‘Allen Tegen Allen’ dateert uit 2019. Voor deze film dook de maker drie jaar lang in de duistere geschiedenis van het Nederlands fascisme.

Festivals & prijzen: IDFA 2019 ; Movies that Matter 2020; Nederlands Film Festival 2020 met Nominatie Gouden Kalf Beste Muziek

Luuk Bouwman (Oss, 1977) is filmmaker en muzikant. Hij studeerde film aan kunstacademie St. Joost in Breda en studeerde af met een documentaire over de computerkunst van professor kunstmatige intelligentie Remko Scha. In 2002 startte Luuk ‘Tropisms.org’ een online video-dagboek waarnaar hij al reizend korte films uploadde. De site wordt als één van de eerste vlogs gezien. Zijn documentaire ‘Het Nieuwe Westen’ (2006) werd genomineerd voor de Prix Europa. ‘Dick Verdult – Het Is Waar Maar Niet Hier’ (2017) werd genomineerd voor de Margaret Mead Filmmaker Award en kreeg de prijs voor de beste documentaire tijdens het DocFeed Festival. Als muzikant speelde hij in Aux Raus, een techno-punk band die hij samen met Bastiaan Bosma formeerde. Met kunstenaar Rafael Rozendaal maakt hij elektronische muziek onder de naam Cold Void. En hij heeft een maandelijks radioprogramma op Red Light Radio.

€ 10,00

(incl. stadsrondleiding WOII)

Pas op: gele kleren duiden op zedeloosheid!

Natuurlijk is het niet zo dat je nu in het voorjaar je gele kleren weg moet doen, want dit speelde zich af in de 17de eeuw. Toen hielden ze van symboliek en van platvloersheid.

Afgelopen zondag 2 maart ging het daarover in een stampvol De Alkenaer. Bas Zevenbergen, opgegroeid in het Rijksmuseum, hield een fantastisch verhaal over de schilderkunst in de 17de eeuw. En het ging zeker niet alleen over de vorm, maar vooral over de inhoud: Wat zie je nu werkelijk op die schilderijen? Dat alles op een vrolijke en humoristische manier. Er werd veel gelachen.

Nadat Bas eerst gecontroleerd had of er mensen onder de achttien jaar aanwezig waren, liet hij ons zien dat in die tijd het wel bijzonder vaak over erotiek ging. De bordelen met hun prostituees waren een zeer geliefd en veel voorkomend onderwerp, 35% van de kunstwerken bevatten daar afbeeldingen van. Niet op de manier waarop nu erotiek verbeeld wordt, maar op een verborgener, symbolischer wijze. Kijk naar de schilderijen van Van Mieris, Buytewech, Brouwer en Dou. Er valt zoveel te zien. De pispotten, kannen en gedoofde kaarsen hebben alle een eigen betekenis en worden door die herkenbaarheid door vele van de 17de eeuwse schilders gebruikt.

Ook andere onderwerpen komen aan de orde in de 17de eeuw. Als je naar ‘Het Sint-Nicolaasfeest” van Jan Steen kijkt, dan zie je ‘Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe’. Maar eigenlijk was het een verbeelding van de strijd tussen katholicisme en calvinisme. Jan Steen was een schilder die dit soort serieuze onderwerpen op een prettig gestoorde manier op de kijker overbracht.

Bas brengt dit alles met zoveel plezier en kennis over, ook de verhalen over zijn jeugd in het museum zijn fantastisch, dat je naar huis gaat en direct gaat zoeken naar die schilderijen. Het was een geweldige middag. Je kunt natuurlijk ook naar zijn website thefunpartofart.nl. Daar kun je Bas horen praten over die extra blik die je kunt werpen op een schilderij.

Weet je dat een museumbezoeker gemiddeld maar elf seconden naar een werk kijkt? Als je de volgende keer naar het museum gaat, bijvoorbeeld naar de tentoonstelling van Jan Steen, zoek dan eens op de 17de-eeuwse schilderijen naar kannen, rode kousen, gedoofde kaarsen, stofjes, spiegels, pispotten en zwanen. Je oortjes worden er rood van. Veel plezier!