Auteur: Vincent van de Vrede

Hoe internet het antiquariaat veranderde

Geplaatst op door Vincent van de Vrede

Zo midden jaren negentig ging Antiqbook.nl online, een van de eerste sites waarop je via internet tweedehands en antiquarische boeken kon kopen. Oprichter Piet Wesselman – helaas alweer enkele jaren overleden- vertelde vroeger weleens hoe snel het in het begin liep: er waren nog maar weinig antiquaren online en de boeken gingen als warme broodjes over de toonbank.

In de loop der jaren ontdekte een groeiende groep boekenliefhebbers internet als kanaal om hun boeken te kopen en sinds de komst van Boekwinkeltjes begin jaren 2000, ook te verkopen. Aanvankelijk werd Boekwinkeltjes nog meewarig aangekeken door de meeste antiquaren: die naam, dat klonk toch niet serieus? Maar de omzet loog niet, en uiteindelijk gingen de meeste overstag. Vooraanstaande antiquaren deden dat eerst nog onder een schuilnaam, tot de site helemaal ingeburgerd was en het voor vele boekenliefhebbers fijne en onmisbare portaal werd voor tweedehands boeken.

Maar ergens rond 2007 – als ik het me goed herinner- begon ook Bol.com met de verkoop van tweedehands boeken. De Alkenaer hoorde tot het eerste handjevol antiquariaten dat werd gevraagd te pionieren, wat we deden. Het verkocht aanvankelijk goed, tot steeds meer handelaren aansloten en er meer concurrentie kwam. En een nieuwe ontwikkeling deed zich voor. Zo vanaf 2012 begon Catawiki met online boekenveilingen: ook dat schudde het antiquarische boekenlandschap flink op. Toen wij in ons blad Boekenpost de eerste advertenties voor Catawiki plaatsten, konden we niet bevroeden hoe groot dit platform zou worden.

Vandaag de dag is er een breed online aanbod aan tweedehands boeken – los van de hierboven genoemde kanalen wordt er ook veel aangeboden via bijvoorbeeld Marktplaats. Bijna dertig jaar verkoop van tweedehands boeken online heeft een enorme impact gehad op het antiquariaat. Allereerst voor de fysieke winkels: die zijn door de jaren heen sterk in aantal afgenomen, omdat er veel meer online te koop was. Winkels sloten of gingen online door. Het winkelbezoek nam af, in navolging van een brede trend in de retail.

Verder had het ook gevolgen voor het prijsbeleid: nu veel makkelijker in te schatten was wat een boek in de markt opbrengt, trad een nivellerend effect op voor de meer voorkomende boeken en een misschien wel prijsopdrijvende trend voor de echt zeldzame boeken en unica. Alhoewel die vaak toch al via het veilingwezen werden verkocht, waar prijzen meestal goed werden gedocumenteerd.

De opkomst van kringloopwinkels vormden overigens ook een bepaalde concurrentie: hier worden de boeken vaak goedkoper aangeboden dan in de nog weinige resterende antiquariaten. Ook de boekmarkten en beurzen staan al jaren onder druk. Dat merkte ik in de laatste jaren als voorzitter van de Bond van Handelaren in Oude Boeken (BOB).

Twintig jaar geleden waren er nog iets van vijf, zes fysieke winkels in Alkmaar voor tweedehands boeken. Anno 2023 is De Alkenaer de enige nog met een open winkel, toch een treurige trend. Het internet is een onmisbaar onderdeel van de omzet geworden. Benieuwd wat de toekomst zal brengen – voorlopig hopen we nog lang door te kunnen gaan!

Vincent van de Vrede

Louis Couperus 1923-2023

Geplaatst op door Vincent van de Vrede

Dit jaar is het precies een eeuw geleden dat Louis Couperus overleed. Nog steeds wordt het werk van deze Haagse schrijver gelezen. Wat maakt zijn werk nog zo aantrekkelijk? Couperus leefde grotendeels in de tijd van de Belle Epoque: geboren in 1863 maakte hij mee hoe de maatschappij in rap tempo veranderde richting moderniteit. Op diverse manieren is dit terug te zien in zijn werk. Zo schetste hij meesterlijk de kloof tussen de koloniale bezetter en de bevolking van Indonesië in De stille kracht en het sluimerende ongenoegen dat veel later zou culmineren in de Indonesische onafhankelijkheid. In zijn Haagse romans, waarvan Eline Vere en De boeken der kleine zielen bekende voorbeelden zijn, laat hij zien hoe goed hij de psychologie van zijn romanfiguren ontleedt. Weerspiegeling van het elitaire Haagse milieu dat hij van binnenuit kende, zelf afkomstig uit een gegoede familie. En dan zijn er natuurlijk de door zeer grondige documentatie voorbereide historische romans. De berg van licht is een van de hoogtepunten daarvan, over de decadente keizer Heliogabalus.

In een tijd dat zelfs tijdgenoten zijn schrijfstijl wat ouderwets vonden, hield Couperus bewust vast aan zijn virtuoze, naturalistische verteltrant Die eigenheid schrikt misschien sommige lezers af, maar wie zich zijn taal eigen maakt, raakt helemaal opgenomen in die bijzondere Couperiaanse wereld. En dan blijkt dat al die menselijke geschiedenissen en gevoelens die hij oproept en analyseert, verrassend actueel en herkenbaar zijn.

Bij De Alkenaer hebben we veel werk van Couperus. Neemt u gerust eens een kijkje in de winkel, we vertellen u er graag meer over!

Treurdichter van de Dubbelmonarchie

Geplaatst op door Vincent van de Vrede

De sprekende, treurige ogen staren je helder aan vanaf de cover van Eindeloze vlucht. Het leven van Joseph Roth van Keiron Pim, nu beschikbaar in Nederlandse vertaling. Roth werd geboren in wat nu Oekraïne is, in een Joodse gemeenschap, en is opgegroeid in de nadagen van het Habsburgse rijk. Joseph Roth, de nog altijd tot de verbeelding sprekende chroniqueur van de eerste, veelbewogen helft van de twintigste eeuw. Algemeen beschouwd als een van de belangrijkste schrijvers van zijn tijd. Veel te jong gestorven. Hij leefde gejaagd en altijd onderweg. Zijn werk als verslaggever bracht hem van Amsterdam tot Wenen en Berlijn. Met onnavolgbare pen beschreef hij de neergang van Oostenrijk-Hongarije in zijn bekende werk Radetsky Mars, dat in feuilletonvorm geschreven werd en meesterlijk laat zien hoe het rijk van Frans Jozef langzaam afbrokkelde, al vanaf de slag bij Solferino tot zijn dood in 1916.

De laatste jaren is er veel verschenen in Nederlandse vertaling. Om enkele titels te noemen: Job, Het spinnenweb, Vlucht zonder einde, Het valse gewicht, De honderd dagen en Rechts en links. En nu dan deze fascinerende biografie, die de rusteloze maar zeer productieve schrijver en journalist Roth volgt langs alle stadiën van zijn leven en aan wie we een haarscherp beeld van het Interbellum te danken hebben door de vele vensters die hij erop schiep.

Ga in gesprek met Adriaan van Dis

Geplaatst op door Vincent van de Vrede

We zijn verheugd dat op 7 mei Adriaan van Dis spreekt in De Alkenaer. Hiermee is hij de eerste schrijver die De Alkenaer bezoekt in het kader van ons project Verhalen van de Victorie, dat we houden in het kader van 450 jaar Alkmaars Ontzet. We gaan met hem in gesprek over vrijheid, een van de vier thema’s die bijzondere aandacht krijgen tijdens het jaarfeest van Alkmaars Ontzet.

Adriaan van Dis zal voorlezen uit eigen werk en daarnaast ingaan op leven en werk van Anton de Kom, Surinaams anti-koloniale schrijver en verzetstrijder, die overleed in concentratiekamp Neuengamme. Naar aanleiding hiervan gaat hij met het publiek in gesprek.

De schrijver, journalist en televisiepresentator Adriaan van Dis (1946) is bij een breed publiek bekend door zijn boeken en werk voor media en tv. De novelle Nathan Sid (1983) is zijn debuut. Andere bekende werken van hem zijn Indische duinen (1994) en Tikkop (2010). Reizen spelen een belangrijk rol in zijn werk, net als zijn Indische jeugd. Zijn meest recente werk is Vijf vrolijke verhalen (2021).

Anton de Kom

Anton de Kom was een Surinaamse schrijver, activist en verzetsheld die een belangrijke rol speelde in de strijd tegen het kolonialisme en racisme in Suriname en Nederland. Hij werd geboren op 22 februari 1898 in Paramaribo, Suriname en overleed op 24 april 1945 in het concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg, Duitsland.

De Kom was de zoon van een voormalige tot slaaf gemaakte man en een vrije zwarte vrouw en groeide op in een gezin dat actief was in de strijd voor gelijke rechten en onafhankelijkheid van Suriname. Hij ontwikkelde zich als een talentvolle schrijver en publiceerde in 1934 zijn beroemde boek “Wij slaven van Suriname”, waarin hij de gruwelen van het Surinaamse kolonialisme beschreef en opriep tot verzet tegen het systeem van slavernij en uitbuiting.

In 1936 verhuisde De Kom met zijn gezin naar Nederland, waar hij zich aansloot bij de Communistische Partij van Nederland en actief werd in de strijd tegen fascisme en racisme. Tijdens de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich aan bij het Nederlandse verzet en werd hij gearresteerd door de nazi’s. Hij werd gedeporteerd naar een concentratiekamp en stierf daar kort voor het einde van de oorlog.

Anton de Kom wordt gezien als een belangrijke figuur in de Surinaamse en Nederlandse geschiedenis en een symbool van verzet tegen kolonialisme en racisme. In Suriname is hij uitgeroepen tot nationale held en zijn naam is verbonden aan verschillende instituten en gebouwen, waaronder de Anton de Kom Universiteit van Suriname. In Nederland is hij een belangrijk icoon van de antikoloniale strijd en wordt hij herdacht met verschillende monumenten en herdenkingen.

Wilt u ook te gast zijn bij dit evenement? De plaatsen zijn helaas uitverkocht, maar we kunnen u wel op de reservelijst zetten. Als iemand dan uitvalt, kunnen we u vrijblijvend benaderen. Stuur ons dan een mail om uw interesse kenbaar te maken.

Documentaire over Neuengamme-slachtoffer

Geplaatst op door Vincent van de Vrede

In het kader van de herdenking van de Tweede Wereldoorlog staan we stil bij het leven en overlijden van oorlogsslachtoffer Bertus de Raaf, die in 1944 overleed in Neuengamme. Nabestaande Bert de Raaf vertelt over zijn oom en er wordt een documentaire vertoond.

Bertus de Raaf werd op 28 juni 1924 geboren te Emmercompascuum in het veengebied in het Zuidoosten van Drente. In de oorlog vervulde hij een actieve rol in het verzet en moest om die reden later onderduiken. Op 2 juni 1944 werd hij samen met zijn verzetsvriend Jan Hof opgepakt en opgesloten in de gevangenis in Assen. Enkele dagen later werd hij overgebracht naar het Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort en daar te werk gesteld. Daar maakte hij onder meer de beruchte kampbeul Kotälla mee. Het regiem was heftig en volstrekt willekeurig, het werk was zwaar en de dagen lang, getuige een illegale brief die hij het kamp wist uit te smokkelen. Op 11 september 1944 wordt hij op transport gesteld naar het concentratiekamp Neuengamme. Van daaruit wordt hij op 1 oktober 1944 overgeplaatst naar het buitenkamp Lerbeck in Porta Westfalica, Na slechts 10 weken sterft hij op 10 december 1944. De informatie over zijn laatste maanden is uiterst summier. Na de oorlog is nimmer duidelijk geworden waar en onder welke omstandigheden hij om het leven is gekomen. Geen stoffelijk overschot, graf noch informatie over de omstandigheden. Deze onzekerheid over zijn lot zorgde ervoor, dat zijn familie nimmer rust vond of afscheid van hem kon nemen. Er was zelfs hoop dat Bertus nog ergens zou leven.

In 2010 werd zijn stoffelijk overschot gevonden in een massagraf en door de familie mee naar huis genomen om begraven te worden in het graf van zijn lievelingsbroer Ab. De WDR maakte hier een documentaire over.

Om 17:00 uur wordt deze vertoont in de Salon, gratis toegankelijk. Hierin staat de terugreis van oorlogsgetroffene Bertus de Raaf centraal, die in 1944 als onderduiker werd opgepakt en het leven verloor in een buitenkamp van Neuengamme.

Nabestaande en De Alkenaer-bestuurslid Bert de Raaf, vernoemd naar zijn oom, vertelt u over het leven van Bertus. 

Dit evenement zal alleen doorgang vinden bij voldoende animo en de definitieve datum is nog onder voorbehoud. Houd de agenda in de gaten voor meer nieuws. Stuur ons een mail om u aan te melden.