Fons Stolwijk is nog geen negentien jaar oud wanneer hij in juni 1943 onvrijwillig naar Duitsland reist om daar als dwangarbeider te gaan werken.
Elly Stolwijk is vijfenvijftig jaar wanneer zij in de zomer van 2012 in Duitsland geheel onverwacht in aanraking komt met het dwangarbeidersverleden van haar vader, een thema dat tijdens zijn leven (Fons overleed in 2000) nauwelijks ter sprake was gekomen. Elf jaar lang, tot en met de zomer van 2023, onderzoekt Elly Stolwijk de min of meer verzwegen jaren van haar vader. Zo ontdekt zij, o.a. via oorlogsarchieven, dat haar vader daadwerkelijk 492 dagen moet hebben doorgebracht in twee verschillende wapenfabrieken: in Berlijn en in Laucherthal. Medio maart verschijnt het boek ‘voet in voet oog in oog’, waarmee dit onderzoek kan worden afgerond. Het relaas over haar onderzoek en over de invloed die het zwijgen van Fons op zijn gezin, met vier kinderen, heeft gehad, wordt afgewisseld door zinnen van 492 woorden waarin zij verslag doet van de lotgevallen van dwangarbeider Fons. Zij beschrijft scènes uit de fabrieken en de barakkenkampen en baseert zich daarbij op schaarse historische gegevens. Waarheid versus waarachtigheid. Het onderzoek van Elly Stolwijk beperkte zich niet tot het feitelijke dwangarbeiderschap: ook de terugreis, van eind april 1945 tot eind juli 1945, via Straatsburg, Parijs en Beaune la Rolande, heeft zij getracht te reconstrueren. Het boek eindigt met nog enkele gebeurtenissen uit Fons Stolwijks latere leven die een relatie hebben met de erfenis (het trauma) van het dwangarbeiderschap.
Van de ruim 500.000 Nederlandse dwangarbeiders keerden er zo’n 470.000 terug. Hun kinderen – en misschien zijn dat er samen meer dan 1.000.000, waarvan Elly Stolwijk er één is – dragen de last van een zwijgende vader. Voor velen kan dit boek een (gedeeltelijk) antwoord geven op de vragen die nooit mochten of konden worden gesteld. Als losgeweekte bladzijden uit een dichtgeplakt boek.
Elly Stolwijk (1957) is een Alkmaarse dichter en beeldend kunstenaar. In de 80-er jaren behoorde zij tot de dichtersgroep ‘De Nieuwe Wilden’. Een groep bestaande uit louter vrouwen, in een periode waar vooral mannen het poëzieklimaat bepaalden. Later volgde een studie aan de Gerrit Rietveld Academie (afdeling ‘autonoom’) te Amsterdam. Naast haar beeldend werk nam ook schrijven een steeds prominentere plaats in. In 2020 debuteerde Stolwijk met de bundel ‘liefde de vluchtige holte’, bij Uitgeverij In de Knipscheer. De bundel werd genomineerd voor de poëziedebuutprijs van het Poëziecentrum te Gent. In 2021 verscheen, eveneens bij In de Knipscheer, ‘de laatste framboos’, een persoonlijk en poëtisch verslag van een levenstekenende gebeurtenis.
Op zondag 28 april is Elly Stolwijk onze gast in De Alkenaer. In een vraaggesprek vertelt zij over haar 11-jarige speurtocht naar het ‘verborgen’ verleden van haar vader in Duitsland, haar verblijf op het Friese platteland en de bijzondere vorm waarin het boek gegoten is.
Ook Van der Meulen’s Boekhandel uit Alkmaar is aanwezig tijdens dit evenement met het boek ‘voet in voet oog in oog’. In de pauze is er een signeersessie.
€ 12,50
(incl. de stadsrondleiding WOII)