Aan het Canadaplein, bij de Grote Kerk, is sinds 2002 Stedelijk Museum Alkmaar gevestigd. Het museum is een van de oudste musea in Nederland (1875) en deelt een modern pand met de openbare bibliotheek. Er vlak naast liggen Theater De Vest en Artiance, Centrum voor de Kunsten. Geen wonder dat het Canadaplein wel ‘Cultuurplein’ wordt genoemd. Over drie verdiepingen, in verschillende zalen toont Stedelijk Museum Alkmaar oude en moderne kunst, kunstnijverheid en stadshistorie. Er is een winkel en een museumcafé, vrij te bezoeken tijdens openingstijden van het museum. In de winkel zijn ansichtkaarten te koop, boeken over kunst en geschiedenis, catalogi van tijdelijke tentoonstellingen en cadeau- en designartikelen. Het sfeervolle café met terras en zicht op het Canadaplein heeft een leuke, pas vernieuwde menukaart. Veel fair trade en lokale producten, lekkere koffie en gebak, en broodjes met ludieke namen als ‘Schilderstrio’, ‘Klaverweide’ en ‘Stilleven’.
Victorie! Het Beleg van Alkmaar in 1573 – tot najaar 2023 te zien?
“Kunst is de fluistering van de geschiedenis die boven het tumult van de tijd uit te horen is”. Het citaat op de wand boven de balie van het huidige museum is van Julian Barnes, een Britse auteur. Inderdaad klinkt in het museum de stem van het verleden. In het souterrain de stem van Alkmaar in de Gouden Eeuw (met de collectie van Caesar van Everdingen en schilderijen van Alkmaarse schilders als Jacob Cornelisz van Oostsanen, Maarten van Heemskerck, Gerard van Honthorst en Jan de Baen). Én er klinkt de stem van ooggetuige Nanning van Foreest die het verhaal van het Beleg van Alkmaar in 1573 vertelt. Hij was erbij en maakte dagelijks aantekeningen; zijn in 1574 gepubliceerde notities vormen de basis van de tentoonstelling. Hoe lang nog, is de vraag. De museumdirectie overweegt het souterrain opnieuw in te richten of zelfs te verbouwen. Op de eerste verdieping is de vaste tentoonstelling over de Bergense School, met werken van schilders als Leo Gestel, Dirk Filarski, Gerrit Willem van Blaaderen en Arnout Colnot.
Van Gogh, Cézanne en Le Fauconnier.
De zaal op de begane grond is voor tijdelijke tentoonstellingen. Op dit moment de fraaie expositie Van Gogh, Cézanne, Le Fauconnier & de Bergense School (te zien tot en met 3 september), waarmee Stedelijk Museum Alkmaar de Bergense School in een internationale context plaatst. Elke zondag is er om 14:00 uur een gratis rondleiding met gids. Een Alkmaarse die op loopafstand van het museum woont, doet de rondleiding voor de derde keer. “Telkens met een andere gids, je ziet steeds nieuwe dingen.” De belangrijkste les die ze leerde? “Ik heb geleerd hoe ik langer dan drie seconden naar een schilderij kan kijken. ‘Wat zie je, wat doet het met je, en vind je het mooi.’ Die vragen kun je jezelf stellen.” Op de tentoonstelling worden zij aan zij schilderijen van verschillende kunstenaars getoond. Zo wordt duidelijk hoe kunstenaars die later de Bergense School vormden, zich lieten inspireren door het vernieuwende werk van Vincent van Gogh, Paul Cézanne en Henri Le Fauconnier. Op overzichtstentoonstellingen uit 1905, 1990 en 1911 zagen de Hollanders een lichte, impressionistische schildertechniek die radicaal anders was dan hun Haagse School-stijl. En ze zagen andere thema’s: zelfportretten en korenschoven van Van Gogh, appels van Cézanne – ze gingen schilderen ‘in de stijl van’. Na jaren experimenteren ontstond omstreeks 1915 in Bergen de expressionistische stijl van de Bergense School.
Online collectie
De complete collectie van Stedelijk Museum Alkmaar, ruim 22.000 objecten die niet allemaal in het museum worden getoond, is online te bekijken. De zoekterm ‘Ritsevoort’ levert drie hits op: twee objecten van Brom & Wanna Apothekers, Ritsevoort, Alkmaar (een bruingekleurde glazen apothekersfles met dop en een kopie van een recept uit 1898) en een olieverfschilderij. Het is een portret van de weduwe Margaretha Splinter uit ca. 1640. Zij was initiatiefneemster en naamgeefster van het Hofje van Splinter op de hoek Ritsevoort – Lindegracht. Zoekterm ‘De Alkenaer’ levert geen treffers op.
Door: Wytske Roodbergen