Maddy Stolk / Spraakmakers (Serie)

HOU OP MET EMMEREN OVER DAT GEBROKEN BEEN VAN JOU, ZO ERG IS HET NIET’

Soedah staat voor ‘Laat maar, daar hebben we het niet over’. De moeder van Maddy Stolk wilde nooit praten over haar Indische verleden. Dat is niet ongebruikelijk bij Indische Nederlanders. Maar als je niet in een jappenkamp had gezeten, dan was niets wat je overkwam écht erg, volgens de moeder van Stolk. Onder die noemer werd al het kleine en grote leed weggemoffeld.

In de serie spraakmakers komt op 19 januari 2025 Maddy Stolk naar De Alkenaer om te praten over haar boek ‘Soedah, laat maar’.

De ouders van Stolk groeien op in Nederlands-Indië en maken daar op jonge leeftijd de Tweede Wereldoorlog mee. Nadat de voormalige kolonie in 1942 wordt bezet door Japan, destijds bondgenoot van nazi-Duitsland, komen veel mensen met een Nederlandse of Europese achtergrond in interneringskampen – ‘jappenkampen’ – terecht. Ze krijgen daar onder andere te maken met slechte leefomstandigheden, ondervoeding en (seksueel) geweld. Lange tijd wist Stolk bijna niets over het verleden van haar ouders. Haar vader probeerde haar er weleens over te vertellen, maar dat hield ze zelf meestal af. “Zodra hij erover begon, werd mijn moeder boos. En dat leidde altijd tot frictie of conflicten. Ik dacht daarom vaak: hou er maar over op.”

Tijdens het uitruimen van haar ouderlijk huis vindt Stolk tapes waarop haar vader zijn levensverhaal vertelt, die een bijzondere rol in haar roman spelen. Na de oorlog keerden meer dan 300.000 van hen terug naar het vaderland. Ze was woedend toen ze las hoe erover hen gedacht werd tot in de bovenste laag van de regering. En dat er waarschijnlijk toch instructies waren dat ze zo Nederlands mogelijk moesten worden.

Het welkom dat Indische Nederlanders na de oorlog in hun thuisland kregen, was ijskoud. Stolk leest hoe ze in een contractpension soms wel met vijf gezinnen op één kamer verbleven, en maar eens per week mochten douchen. Uiteindelijk is Stolk ook voor haar dochter in hun familiegeschiedenis gedoken. “Ik wil haar niet met dezelfde vragen achterlaten. Ik heb me verdiept in transgenerationeel trauma, waarbij zwijgen een copingmechanisme kan zijn.”

De belangrijkste reden waarom ze dit boek geschreven heeft is dat ze niet meer wil meedoen aan het zwijgen: ze wil dat openbreken, voor haarzelf en anderen.

Maddy Stolk (1970) is Indisch (tweede generatie). Ze studeerde Engelse taal- en letterkunde. Achtereenvolgens woonde ze in Spanje, Thailand en Colombia maar ze kon nergens aarden en keerde terug naar haar geboortestad, Amsterdam. Stolk werkte eerder als eindredacteur voor diverse gerenommeerde tijdschriften zoals Elle, Elsevier en Harper’s Bazaar. Ook schreef ze columns voor onder meer Het Parool, Quote, linda.nl en Nieuwe Revu.

In 2023 debuteerde zij met ‘Soedah, laat maar’, een beklemmende roman die, volgens de lezers, tegelijkertijd ontroerend, hard, pijnlijk en zacht is. Gebaseerd op ware gebeurtenissen vertelt zij over haar Indische familiegeschiedenis en de impact van institutioneel racisme en trauma’s die generaties lang doorwerken. Wat het voor de tweede generatie betekent om ouders te hebben met een kampverleden, brengt zij helder en schrijnend voor het voetlicht.

Jane de la Fosse, in Alkmaar vooral bekend als jazz-zangeres, heeft eveneens een Indisch-Nederlandse achtergrond. We hebben haar gevraagd Maddy te interviewen. Ze vond het heel leuk, toen wij haar vroegen, dus dit wordt absoluut een ‘percakapan yang bagus’.